De vergunningverlening voor woningbouw zakt in en in het kielzog daarvan ook de productie. Toch is er voor de wat langere termijn weinig reden voor doemscenario’s. “Als de koopsector de omslag weet te maken naar meer marktconforme woningen, kan de productie volgend jaar weer iets gaan groeien,” zegt Buildsight-directeur Michel van Eekert.
De verklaring voor de versterkte daling in de vergunningverlening voor woningbouw ligt bij de projectontwikkelaars in het westen van het land. Zij trekken zich terug uit de koopsector. “Projectontwikkelaars verplaatsen hun blik nu naar de huursector”, constateert Van Eekert. “Ze zoeken vooral naar corporaties die hun woningen willen afnemen. Bij beleggers zien ze minder kans, omdat die op de rem trappen vanwege de voorgenomen regulering van de middenhuur.”
Omslag in type woningen
Een instorting van de woningbouw zoals in 2012-2014 is zeer onwaarschijnlijk. Van Eekert. “Er zijn nog voldoende vergunde huurwoningen die nog gebouwd moeten worden. De productie die dit jaar verloren gaat, zal de komende jaren, tot 2026, grotendeels herwonnen worden; in aantallen woningen, maar niet in bouwvolume. Want het aandeel van appartementen in de woningbouwproductie stijgt volgend jaar naar verwachting door tot boven de 50 procent en zal het jaar daarna verder toenemen.”
Utiliteitsbouw: uitschieter in vergunningverlening
De hoge vergunningverlening in het laatste kwartaal van vorig jaar voor de bouw van nieuwe kantoren is een vermelding waard. “In dat kwartaal werden meer vierkante meters vergund dan in de vier kwartalen daarvoor tezamen,” zegt Van Eekert. Dankzij dit goede kwartaal blijft de productiebodem voor de kantorenbouw voor dit en de komende jaren boven de 200.000 vierkante meter.
Niet alleen de kantorenmarkt, maar de hele utiliteitsbouw wist zich het afgelopen jaar goed staande te houden, ondanks de gestegen rente en bouwkosten. De nieuwbouwproductie nam verder toe en heeft daarmee boven verwachting gepresteerd. Ook de vergunningverlening voor de bouw van nieuwe utiliteitsgebouwen doet het nog relatief goed. Volgend jaar zal de productie niet meer groeien, maar wel op een hoog niveau gehandhaafd blijven. “Gezien de uitdagende economische omstandigheden mogen we stagnatie zien als winst”, zegt Van Eekert.
Segmenten houden nieuwbouwproductie utiliteitsbouw in balans
De positieve impuls voor de nieuwbouwproductie binnen de utiliteitsbouw komt vooral van de bouw van nieuwe hallen en loodsen met kantoor, waarvan de productie dit en volgend jaar stijgt naar een niveau van bijna 4 miljoen vierkante meter. “Dat maakt het verlies aan productie in andere gebouwsoorten – dan doel ik op andere hallen en loodsen, schuren en stallen en ook kantoren – ten opzichte van de piek in 2022 bijna goed.” In 2024 jaar zullen de hoge bouwkosten en rentes naar verwachting ook grip krijgen op de nieuwbouwproductie van zorg- en onderwijsinstellingen. “Dan zou de balans die nu zorgt voor stagnatie alsnog kunnen kantelen naar krimp.”