Onlangs maakte Bouwbedrijf Van Wijnen haar cijfers over 2022 bekend. De investeringen in de volledig gerobotiseerde woningbouwfabriek in Heerenveen stonden centraal. Het blijkt geen sinecure te zijn voor een bouwbedrijf om fors te investeren in industrialisering. En toch is dat wel een manier om de bouwkosten te drukken. Dit is nodig om betaalbaar te kunnen blijven bouwen. En dat gebeurt nog niet in voldoende mate. Industriële bouwers zijn op zoek naar een voorspelbare afzet van hun productie zodat de grote investeringen voor hen gelegitimeerd kunnen worden.
Het bouwen van betaalbare woningen is een belangrijke opgave voor de bouwsector en voorspelbaarheid in productie en afzet is een cruciale factor om deze opgave te kunnen opschalen. Uit marktonderzoek van Marjet Rutten blijkt dat voor 2023 een behoorlijke groei van het aantal industrieel vervaardigde (flex)woningen is te verwachten. Van bijna 10.000 eenheden in 2022 naar 14.500 in 2023. Een stijging in marktaandeel van zo’n 14 naar 20 procent van het aantal nieuwbouwwoningen. Dat gaat dus best voortvarend. Inmiddels zijn al ruim 40 bouwondernemers bezig met een dergelijke manier van produceren. Van Wijnen geeft aan dat de bouwkosten van industrieel vervaardigde woningen uiteindelijk zo’n 15 tot 20 procent lager zullen zijn in vergelijking met traditioneel gebouwde woningen.
Maar minister Hugo de Jonge (VRO) wil graag dat twee derde van de nieuwbouwproductie bestaat uit betaalbare woningen (tot NHG-grens voor koop en tot ca. 1.100 euro per maand voor huur). Als dat industrieel moet gebeuren zal de productie verder opgevoerd moeten worden. In ieder geval veel meer dan de voor dit jaar geplande 14.500. Hiervoor zijn dus nog (veel) meer investeringen nodig.
Om die investeringen te stimuleren moet worden gezocht naar voorspelbaarheid in afzet. Grote afnemers zoals ontwikkelaars, woningbouwcorporaties en (institutionele) beleggers kunnen hier een belangrijke rol in spelen door transparant te zijn in hun planning en behoeften voor een langere periode. Een strategisch partnerschap tussen producent en afnemer is daarvoor nodig. Natuurlijk is investeren een onderdeel van het normaal ondernemerschap maar in de strak gereguleerde woningbouwmarkt zijn ondernemers, begrijpelijk, vaak terughoudend om dit ook te doen. Produceren van woningen op voorraad zonder afzetduidelijkheid is immers veel te kostbaar.