Ook de 900.000 huishoudens die in de woningen gaan wonen die tot 2030 in Nederland moeten komen, zijn verzekerd van drinkwater. Dat bevestigt minister Mark Harbers in zijn antwoord op vragen uit de Tweede Kamer. Maar hij erkent ook dat de grenzen van het watersysteem op diverse plekken in Nederland al bereikt zijn of worden overschreden.
De beschikbaarheid van voldoende water kan gebiedsontwikkeling vertragen of zelfs onmogelijk maken. Met die waarschuwing kwam de Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin) eerder dit jaar, nadat minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) de Nationale Woon- en Bouwagenda naar de Tweede Kamer had gestuurd. Drinkwater uit de kraan lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het niet, aldus Vewin.
Om de 900.000 geplande woningen ook te kunnen voorzien van voldoende drinkwater, willen de waterbedrijven nieuwe bronnen voor drinkwater kunnen aanwijzen. Ook willen zij de ruimte krijgen om die bronnen daadwerkelijk te benutten. “Het gaat hierbij om snellere vergunningverlening én meer financieringsruimte om te investeren in nieuwe productie-, zuiverings- en distributiecapaciteit. De drinkwatervoorziening moet vanaf het begin integraal onderdeel zijn van het realiseren van de grote woningbouwopgave en bij de uitwerking van het principe dat water de ruimtelijke ordening moet sturen.”
Steentje bijdragen
De noodkreet van Vewin was voor Tweede Kamerleden Fahid Minhas en Peter de Groot (beiden VVD) aanleiding vragen te stellen aan Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat. De antwoorden op die vragen laten een tweeledig beeld zien. Op papier is er (nog) geen vuiltje aan de lucht. De minister benadrukt dat drinkwaterbedrijven op grond van de Drinkwaterwet de plicht hebben om aan huishoudens drinkwater te leveren en dat de bedrijven leveringsplannen opstellen waarin vraag en aanbod per bedrijf is uitgewerkt. De ILT houdt hier toezicht op. Dit is wettelijk geregeld en daarmee is de levering voor ten minste de komende 10 jaar geborgd.”
Drinkwater bereiden
Daarnaast benadrukt Harbers dat ook overheden een steentje bijdragen. Provincies wijzen Aanvullende Strategische Voorraden (ASV’s) aan zodat er tot 2040 voldoende grondwater beschikbaar is voor het bereiden van drinkwater. Tegelijkertijd helpt het Rijk door Nationale Grondwaterreserves (NGR’s) aan te wijzen en door andere opties als het ontzilten van brak water en het uitbreiden van oppervlaktewater-winningen te onderzoeken.
Minder vrijblijvend
De minister geeft in zijn beantwoording ook toe, dat de situatie in de praktijk toch wat anders is. Volgens Harbers zijn de grenzen van het watersysteem op diverse locaties inderdaad bereikt of worden ze zelfs al overschreden. Zo heeft drinkwaterbedrijf Vitens al een noodkreet richting de provincie Overijssel geuit omdat “er al op korte termijn leveringsproblemen ontstaan.” Het bedrijf noemt het niet tijdig beschikbaar komen van vergunningen voor uitbreiding van waterwinningen als een van de redenen voor het ontstaan van de problemen.
In de beantwoording van de Kamervragen beschrijft de minister een aantal maatregelen waarmee de Rijksoverheid ervoor wil zorgen dat er een duurzaam evenwicht komt tussen vraag en aanbod van zoet water. Een meer verplichtende invulling van de watertoets, een wettelijk verplicht instrument waarmee het belang van water en klimaatadaptatie expliciet en op evenwichtige wijze kan worden meegewogen bij het opstellen van ruimtelijke plannen en besluiten, is de meest concrete actie.
De Omgevingswet moet ervoor zorgt dat de toets minder vrijblijvend wordt dan het huidige advies, omdat partijen moeten onderbouwen waarom het advies van een waterbeheerder eventueel niet wordt gevolgd. Andere maatregelen die de minister aankondigt zijn het uitwerken van water en bodem als basis voor ruimtelijke inrichting, het zuiniger omgaan met water, het stimuleren van hergebruik en het versterken van het contact tussen drinkwaterbedrijven en overheden.