‘Alles wat we doen, doen we duurzaam. En anders doen we het niet.’ Met die woorden maakte Michèle Blom, directeur-generaal van Rijkswaterstaat, duidelijk dat het de organisatie menens is als het gaat om duurzaamheid en circulariteit. Blom sprak tijdens de online Rijkswaterstaat Marktdag, waar relaties vanuit de markt en Rijkswaterstaters digitaal aanwezig waren.
De Marktdag op 6 oktober 2021 vormde de afsluiting van een week met verdiepende online werksessies over voorspelbaar onderhoud, transitie in de scheepvaart, de tweefasenaanpak, Vervanging en Renovatie en hoogwaterbescherming. Met als verbindend thema de samenwerking bij de transitie naar een vitale infrasector. ‘Samenwerken is makkelijker als je vanaf dag 1 met elkaar optrekt’, aldus Michèle Blom. ‘Alleen samen kunnen we de grote opgaven waar we voor staan, realiseren’, vult Jean Luc Beguin, chief procurement officer (CPO) van Rijkswaterstaat, aan. ‘Marktpartijen moeten ook mee, anders gaan zij én wij het niet redden.’
Een van de grote samenwerkingsprojecten van Rijkswaterstaat is het programma ‘Op weg naar een vitale infrasector’. Rijkswaterstaat, marktpartijen en andere betrokkenen werken daarin aan 23 concrete maatregelen. Ondanks dat samenwerken het afgelopen jaar door corona soms een hele uitdaging was, is er heel veel gebeurd, ziet Blom. ‘Ik wil daarom een groot compliment maken aan alle betrokkenen. Er zijn echt veel zaken in gang gezet. Neem de tweefasencontracten en nieuwe inrichting van de beheer- en onderhoudscontracten. Onder de eerste nieuwe contracten staan inmiddels de handtekeningen. Dat hebben Rijkswaterstaat, marktpartijen en alle andere betrokkenen mooi voor elkaar gekregen.’
Enthousiast over tweefasenaanpak
Beguin vertelt over de stappen die afgelopen jaar zijn gezet in de ontwikkeling van tweefasencontracten. ‘In eerste instantie was er wrijving: hoe kun je nu een project op de markt brengen zonder de exacte prijs te kennen? We hebben daar uitgebreid met de markt over gesproken en je ziet nu dat mensen enthousiast worden.’
‘Marktpartijen beginnen hierop te anticiperen’, vult Blom aan. ‘Zij denken tot op hoog niveau na hoe ze dit moeten aanpakken. Welke kwaliteiten zijn nodig in de tenderteams? Welke vorm kunnen contracten krijgen?’
‘We leren nu samen van de lopende trajecten. Pas daarna past Rijkswaterstaat de nieuwe contracten breder toe’, besluit Beguin.
Samenwerken in dynamische ecosystemen
In haar keynote gaat Annemieke Roobeek, hoogleraar strategie en transformatiemanagement aan Nyenrode Business Universiteit, in op een nieuwe manier van samenwerken. ‘Voor de aanpak van grote opgaven voldoet de hiërarchische manier van werken niet. Er is juist behoefte aan horizontaal samenwerken in dynamische ecosystemen. Niet meer denken dat je alle risico’s van tevoren in contracten dicht kunt timmeren, maar juist in een iteratief proces, vanuit voortschrijdend inzicht werken. Randvoorwaarden daarvoor zijn een gezamenlijk doel, een purpose, en een nieuw leiderschap. De ego’s blijven buiten de deur. De nieuwe leider moet empathisch zijn, uitnodigen tot innovatie en helder en eenduidig communiceren.’ Roobeek besluit haar keynote met een vraag aan het panel en de deelnemers thuis: ‘De samenwerkingsopgave, ben jij er klaar voor? Doe je mee?’
Ego is uit, samenwerking is in
In de aansluitende paneldiscussie gaan de aanwezigen verder in op de keynote. Job Dura, voorzitter raad van bestuur van de Dura Vermeer Groep: ‘Ego is uit, samenwerking is in. Je moet als leider het beste uit je mensen halen. Dat geldt ook voor grotere samenwerkingen. Geef mensen verantwoordelijkheid en laat ze vanuit hun kennis bijdragen aan het proces. Samenwerking is gebaseerd op vertrouwen en dat moet groeien.’
Gert Kroon, CEO van Arcadis, vult aan: ‘Het gaat niet meer alleen om kennis die je zelf in huis hebt. Wat echt belangrijk is: heb je het organiserend vermogen om partijen aan elkaar te koppelen en samen de benodigde kennis te ontsluiten?’
Strategie van de kleine stapjes
Hoe nu verder? ‘We pakken de transitie naar een vitale infrasector gezamenlijk aan’, vertelt Blom. ‘Een jaar geleden hebben Rijkswaterstaat, marktpartijen en stakeholders een gemeenschappelijk doel opgesteld. Dat doel hebben we telkens goed voor ogen gehouden. Ook als het even wat minder lekker liep. We hebben veel aan tafel gezeten, maar uiteindelijk dus ook al resultaten geboekt. Ik noem dat ook wel de strategie van de kleine stapjes. Sommige mensen vinden dat ingewikkeld, want het is niet groots en meeslepend. Maar we hebben zo wel problemen opgelost vanuit de gezamenlijke uitgangspunten. Daardoor ontstaat vertrouwen, waar we samen op voortbouwen.’ Blom sluit af met een appel op de deelnemers: ‘Blijf niet stilzitten. Zet ego’s opzij, bepaal het gezamenlijke doel en doe mee.’