Kalkzandsteen levert laagste milieubelasting voor rijtjeswoningen en appartementen

Er is een groeiend urgentiebesef over de milieuschade als gevolg van ons menselijk handelen. Om hoge ambities op het gebied van milieuwinst te kunnen realiseren, zijn opdrachtgevers én opdrachtnemers in de bouw- en vastgoedsector op zoek naar duurzame oplossingen. In opdracht van Vereniging Nederlands Kalkzandsteenplatform (VNK) heeft NIBE een onderzoek gedaan naar de duurzaamheid van verschillende wand- en vloersystemen voor woningen, zodat bij het ontwerp en de voorbereiding van een bouwproject een goede beoordeling gemaakt kan worden van een bouwsysteem op basis van milieuprestaties.

Vergelijk van bouwsystemen voor drie type woningen
Gezien hun grote oppervlak maken wanden en gevels een significant deel uit van de milieuprestatie van een gebouw. In opdracht van VNK heeft NIBE kalkzandsteen wanden vergeleken met alternatieve bouwsystemen die dezelfde functionele eenheid hebben, namelijk keramisch geperforeerde baksteen, HSB, prefab beton en gietbeton. Het onderzoek van NIBE richt zich op drie woningtypen (referentiewoning): een vrijstaande woning, een rijtjeswoning met ankerloze spouwmuur als woningscheiding en een appartement met massieve wand als woningscheiding.

Kalkzandsteen meest duurzame materiaalkeuze
Het onderzoeksrapport van NIBE toont aan dat  woningscheidende wanden en binnenspouwbladen in kalkzandsteen een lage MKI-waarde kennen en resulteren in een lage MPG-score in vergelijking met prefab beton, gietbeton en keramiek. Dit geldt voor vrijstaande woningen, rijtjeswoningen en appartementen en zowel op basis van de NIBE Milieuclassificaties als de NMD.

MPG: de milieuprestatie van kalkzandsteen wanden en gevels
In de transitie naar een circulaire economie stuurt de Nederlandse overheid onder meer op het verlagen van de CO2-uitstoot bij de bouw van gebouwen. Vanaf 1 januari 2018 verplicht het Bouwbesluit een MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) bij elke aanvraag van een omgevingsvergunning. Gezien hun grote oppervlak maken wanden en gevels een significant deel uit van de MPG berekening van een woning.

De tabel hiernaast toont voor elk woningtype de MPG-score van de wanden van een woning in €/m² BVO/jaar aan. De uitvoeringsvarianten van de wanden maken 5%-15% uit van de totale MPG-score van een woning.

Uit de tabel blijkt dat kalkzandsteen in vergelijking met andere woningbouwmethoden de beste milieuprestatie levert voor een woning.

MKI: de milieu-impact van een kalksteen wanden en gevels
Om de milieu-impact van een bouwproduct over zijn hele levenscyclus te kunnen beoordelen, wordt gebruik gemaakt van een levenscyclusanalyse (LCA). Alleen met een geverifieerde LCA kan een bouwproduct worden opgenomen in de Nationale Milieudatabase (NMD).

In het onderzoek worden per woningtype de verschillende bouwsystemen per woningtype met elkaar vergeleken. Het vergelijk is op basis van de MKI (Milieukosten indicator), waarbij de MKI per m² van de betreffende opbouw is vermenigvuldigd met de totale toegepaste wandoppervlakte in de woning. In de grafiek onderaan zijn de resultaten voor een rijtjeswoning te zien.

Uit het onderzoek blijkt dat kalkzandsteen in vergelijking met andere woningbouwmethoden de laagste milieu-impact heeft voor een woning.

Circulair
Kalkzandsteen is een duurzaam materiaal dat wordt gemaakt van natuurlijke grondstoffen (kalk, water en zand) die volop voorradig zijn. Het productieproces is schoon en kost weinig energie. Bovendien heeft kalkzandsteen een lange levensduur (meer dan 100 jaar) en is het onderhoudsarm en circulair, wat het product nog duurzamer maakt.  Door puingranulaten van gesloopte gebouwen in te zetten bij de productie van nieuwe producten is  de grondstoffencirkel rond.

Energiezuinig
Daarbij zorgt het warmte-accumulerende vermogen van kalkzandsteen voor uitstekende warmteregulering. Een woning van kalkzandsteen warmt door de massa minder snel op. Daardoor is de aanschaf van een airco vaak niet noodzakelijk en dat scheelt in het energieverbruik van de bewoners. Het is ook mogelijk om kalkzandsteenwanden te voorzien van wandverwarmingssystemen (warmtewand of klimaatwand) die een hele prettige (stralings)warmte afgeeft en zo zorgt voor een hoger comfort en ook een grote energiebesparing oplevert.

Niet alleen duurzaam maar ook betaalbaar!
Met het groeiende tekort aan woningen zullen er in Nederland in korte tijd veel betaalbare woningen gebouwd moeten worden. In opdracht van Vereniging Nederlands Kalkzandsteenplatform (VNK) heeft AACON een onderzoek gedaan naar de kosten van verschillende wand- en vloersystemen voor woningen. Met de resultaten uit dit onderzoek krijgen bouwers inzicht in de bouwsnelheid en kosten, zodat bij het ontwerp en de voorbereiding van een bouwproject een goede beoordeling gemaakt kan worden van een bouwsysteem in tijd en geld.

Kalkzandsteen meest voordelige materiaalkeuze
Het onderzoeksrapport van AACON toont aan dat een bouwsysteem op basis van kalkzandsteen de meest economische materiaalkeuze is ten opzichte van prefab beton, keramiek en HSB. Dat geldt voor vrijstaande woningen, rijtjeswoningen en appartementen. Ook de benodigde bouwsnelheid met kalkzandsteen is vergelijkbaar of zelfs sneller dan andere materialen.