Ingezoomd: Een circulaire Oever

Circulair bouwen lijkt een kwestie van je gezonde verstand gebruiken. Toch is het een stuk lastiger dan je op het eerste gezicht denkt. Provincie overijssel wil in 2030 50% minder grondstoffen gebruiken en in 2050 zelfs alleen nog maar hergebruikt materiaal toepassen in haar projecten. Bij de bouw van een oever in de oude vaart langs de provinciale weg n337 bij hasselt (gemeente zwartewaterland) worden de komende maanden damplanken geplaatst die elders in de provincie zijn vrijgekomen. Ook wordt er een nieuwe techniek ingezet om transport en storten van slib te voorkomen. De vervanging van de damwanden langs de oude vaart is een mooi voorbeeld van een circulair en innovatief project.

Levensduur

In de Oude Vaart moet een waterkant met verrotte houten palen worden vervangen. Tegelijkertijd zijn er bij andere projecten betonnen damplanken verwijderd die nog in een goede staat blijken te zijn. “Die betonnen planken zijn geplaatst midden jaren ’70 en zouden theoretisch 80 tot 100 jaar mee gaan. Het oorspronkelijke plan was om de betonnen planken te breken en als puin te gebruiken, bijvoorbeeld als fundament onder een weg. Na onderzoek blijkt dat de planken theoretisch nog 250 jaar mee kunnen gaan. Ze kunnen dus uitstekend hergebruikt worden. Wij gaan veiligheidshalve uit van een resterende levensduur van 50 jaar”, aldus Roland Hendriksen, projectleider van de provincie Overijssel van het project N377 Hasselt-De Lichtmis.

Richtlijnen

Samen met aannemer Beens Speciale Projecten heeft de provincie Overijssel bekeken of de betonnen planken hergebruikt kunnen worden in de Oude Vaart. Circulair bouwen vraagt een andere aanpak dan gebruikelijk. Bedrijfsleider Harry Post van aannemer Beens legt uit: ”Normaal gesproken maakt de provincie een ontwerp en bepaal en bestel je op basis van dat ontwerp de nieuwe materialen. Nu is er al bestaand materiaal met vaststaande specificaties en moet je een ontwerp maken waarin dat materiaal toegepast kan worden. Lastig daarin is dat het materiaal stamt uit een tijd, waarin er andere regels en eisen van toepassing waren. De nieuwe constructie moet altijd voldoen aan de huidige veiligheidseisen, maar er zijn ook eisen die bijvoorbeeld gesteld worden vanwege een langere levensduur of esthetiek. Je moet opnieuw afwegen waarom zo’n eis gesteld wordt en welke risico’s je loopt. Het voldoen aan actuele ontwerprichtlijnen geeft zekerheid, maar tegelijk beperkt het ook de mogelijkheid om circulair te bouwen. Daarom moet er in deze richtlijnen meer aandacht besteed worden aan het hergebruik van materialen om circulariteit en circulair gebruik binnen projecten te stimuleren.”

Uitstoot

Door hergebruik van de betonnen damplanken wordt er in dit project 1.285 ton CO2 minder uitgestotenten opzichte van een stalen waterkant. Ter vergelijk: deze CO2-uitstoot is vergelijkbaar met de uitstoot van ruim 75.000 autoritten van Zwolle naar Amsterdam (uitgaande van een auto, die 1 liter benzine per 15 kilometer verbruikt). De milieubelasting van het project is slechts 1/3 ten opzichte van een bouw met nieuwe materialen. Daarbij gaan we er van uit dat circulair materiaal ongeveer de helft van de levensduur van nieuw materiaal heeft.

Innovatie

Het project bij de Oude Vaart kent nog een innovatie. Normaal gesproken wordt eerst slib van de onderwaterbodem gebaggerd. Dat slib wordt afgevoerd en gestort bij een erkende grondverwerker.

Door toepassing van de innovatieve ‘zandsproei-techniek’ wordt het slib in de Oude Vaart bedekt met dunne laagjes zand. Het slib wordt door het gewicht van het zand samengeperst. Zo ontstaat er een draagkrachtige ondergrond. Er hoeft dus niet meer gebaggerd te worden en geen slib afgevoerd te worden. ”De winst van het project in CO2-uitstoot is door de toepassing van het zandsproeien dus nog groter”, zo sluit Roland Hendriksen af. Dit innovatieve project levert op deze manier een belangrijke bijdrage aan het behalen van de circulaire doelstellingen van de provincie voor 2030 en 2050.

Planning

Het zandsproeien in de Oude Vaart is eind november 2022 gestart en duurt tot eind januari 2023. De plaatsing van de damplanken gaat door tot in het voorjaar van 2023. Uiterlijk in de zomer van 2023 is de nieuwe oever van de Oude Vaart langs de N377 klaar. Provincie Overijssel voert dit project uit in nauwe samenwerking met de gemeente Zwartewaterland.