Het is de vraag of het iets verandert aan de woningcrisis. Sommige partijen waarschuwen voor een bedreigde koopwoningmarkt. Er zijn in 2021 voor 74 duizend nieuw te bouwen woningen vergunningen afgegeven. Dat is het hoogste aantal in meer dan tien jaar, schrijft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het aantal nieuwbouwvergunningen is een indicator voor hoeveel nieuwe woningen er de komende jaren zullen worden gebouwd, maar het is de vraag of deze ontwikkeling iets verandert aan de woningcrisis. Een monitor waarschuwt voor een bedreigde koopwoningmarkt.
74 duizend vergunningen voor nieuwbouw is nog altijd minder dan voor de crisis, toen er (tussen 2000 en 2008) jaarlijks zo’n 80 duizend vergunningen werden verleend, maar het is een aanzienlijke toename sinds het dieptepunt werd bereikt in 2013 met 27 duizend vergunningen. De meeste woningen werden vergund in Zuid-Holland en de minste in Drenthe. Twee derde van de in 2021 vergunde nieuwbouwwoningen zijn koopwoningen, een derde zijn huurwoningen.
Steeds hogere prijs
De Monitor Koopwoningmarkt, van het Expertisecentrum Woningwaarde van de TU Delft, waarschuwt dat de markt wordt bedreigd door een gebrek aan woningaanbod en een oplopende hypotheekrente. De eerste signalen voor een omslag in de woningmarkt waren het teruglopende aantal verkopen en steeds meer mensen die buitenspel komen te staan. ‘Daar komt nu de dreiging van een verdere stijging van de hypotheekrente bij.’
Het probleem ligt volgens de monitor bij het aanbod van nieuwbouwkoopwoningen. ‘Terwijl het ministerie van VRO en de bouwsector roepen, dat er 100.000 woningen per jaar toegevoegd dienen te worden aan de woningvoorraad, registreert het CBS de laatste twee jaar juist een daling van de nieuwbouwproductie tot maar 68.800 woningen in 2021.’ Het aanbod stagneert, maar de vraag blijft hoog. Het gevolg is dat er minder transacties plaatsvinden, maar dat de wel verkochte woningen voor een steeds hogere prijs weggaan.
De verwachte stijging van de hypotheekrente hangt volgens de monitor als het zwaard van Damocles boven de woningmarkt. De hypotheekrente steeg voorzichtig sinds het najaar van 2021 en deze maand naar verhouding fors en het is nog onduidelijk ‘hoe hoog het nieuwe evenwicht zal uitkomen’. Als de stijging aanhoudt, kan de leencapaciteit van huishoudens onder druk komen te staan. Een stijging van de kapitaalrente kan echter ook de nieuwbouwproductie van woningen afremmen, omdat het dan moeilijker wordt ‘om de vaak toch al verlieslijdende grote gebiedsontwikkelingen rond te rekenen’.
Geen garantie gemeenten
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ‘deelt de zorgen om de woningcrisis’, maar schreef in aanloop naar het commissiedebat van de Tweede Kamer dat gemeenten niet kunnen ‘garanderen dat de doelstellingen uit het regeerakkoord haalbaar zijn’. De VNG wijst naar de eis van 50 procent cofinanciering, die niet alle gemeenten kunnen leveren, en het door het rijk verschoven geld in het gemeentefonds voor de Woningbouwimpuls. Volgens de VNG kan er een besparing worden gevonden in de industrialisatie van de bouw.