De vraag vanuit opdrachtgevers om emissieloos te werken klinkt alsmaar luider en dus rukt op bouwplaatsen de elektrische graafmachine steeds meer op. Zo ook in Harderwijk, waar Boskalis in april is gestart met Fase 3 van nieuwbouwproject Waterfront. Hiervoor zet een van de grootste bouwbedrijven van Nederland een Hitachi ZE85 in uit de verhuurvloot van Hitachi Construction Machinery Nederland.
Bij het woonrijp maken van de zes deelgebieden van deze nieuwe woonwijk, waar de komende jaren nog 980 duurzame woningen verschijnen, wordt emissieloos gewerkt. Geen uitstoot dus van benzine- of dieselmotoren, want Boskalis zet louter elektrisch materieel in. Naast de Hitachi midigraver wordt er gebruik gemaakt van een elektrische kniklader, tractor, trilplaten en trilstampers. De ZE85 is in eigen beheer door KTEG, een alliantie tussen de Japanse constructeur en de Duitse Hitachi-dealer ontwikkeld. De midigraver combineert het beste van twee werelden; een hoogwaardige graafmachine die gebruikers naar een elektrische toekomst leidt.
De elektrische modelreeks van Hitachi bestaat verder uit de 5,3-tons ZX55U-6EB, de 15-tons ZX135 en binnenkort komt daar nog de 2,3-tons ZE23 bij. Hitachi’s ZE85 koppelt een eigen gewicht van 8.750 kg aan een elektrisch vermogen van 40 kW. Drie batterijen leveren in totaal 100 kWh accucapaciteit, wat genoeg is om 5,5 uur onafgebroken te werken zonder compromissen te hoeven sluiten qua kracht of inzetbaarheid. Wie aan die cijfers onvoldoende heeft om de werkdag door te komen, kan kiezen voor een optionele vierde accu van nog eens 33 kWh of hangt de machine in de lunchpauze aan een DC-snellader om het batterijpakket in een half uur weer tot 80% bij te laden.
Verantwoord ondernemen
Boskalis huurt de emissievrije graafmachine vermoedelijk tot eind september via het Hitachi Premium Rental programma, dat staat voor kwaliteit, flexibiliteit en duurzaamheid. Verantwoord ondernemen is tegenwoordig een hot item, ook (of misschien wel vooral) in de bouwsector. Hitachi streeft ernaar om stappen te zetten op het gebied van CO2-reductie. Hoewel alternatieve brandstoffen een oplossing zijn om zuiniger en schoner te werken, biedt alleen volledig elektrische aandrijving de mogelijkheid om projecten uit te voeren zónder uitstoot. Als duurzaam alternatief vormt batterij-elektrisch materieel een onmisbare stap richting een groenere en schonere werkomgeving.
Of het nu in krappe binnensteden, binnenruimten of – zoals in Harderwijk – duurzame nieuwbouw is, de ZE85 voelt zich overal in zijn element! Zonder concessies te hoeven doen wordt de 8,7-tons Hitachi dagelijks ingezet bij het plaatsen van kolken, bermen afwerken en alles gereedmaken voor straatwerk. Boskalis kiest er specifiek voor om de machine te huren, omdat het woonrijp maken slechts enkele maanden tot een half jaar in beslag neemt. Daarna gaat het project de volgende fase in en moet het terrein bouwrijp gemaakt worden, waarvoor Boskalis een 25-tons elektrische rupsgraafmachine inzet. Vervolgens wordt er gebouwd en ten slotte is er weer een fase van woonrijp maken.
Voorziening om bij te laden
Voor de emissievrije realisatie van de woonwijk langs het Veluwemeer heeft de gemeente Harderwijk speciaal een laadhub laten aanleggen. Investeren in laadinfrastructuur betekent immers nauwelijks stikstofproblematiek. Bovendien scheelt het veel tijd, want de aanvraag van zo’n zware aansluiting duurt al gauw één tot anderhalf jaar. De energievoorziening bestaat uit een drietal zeecontainers met meerdere stroomaansluitingen. Twee zijn rechtstreeks op het elektriciteitsnet aangesloten, de andere heeft zonnepanelen en accu’s, zodat het net niet wordt belast. De laadhub zorgt ervoor dat er niet onnodig met machines gereden hoeft te worden om elektrisch materieel bij te laden.
Fase 3 van project Waterfront geldt als pilot om ervaring op te doen rond het thema Bouwplaats van de Toekomst. Volgens uitvoerder Joanne de Boer van Boskalis Nederland moet de denkwijze compleet anders zijn dan op bouwwerven gebruikelijk is. “Normaal gesproken bepaalt de werkvoorbereider of machinist de voortgang, nu zijn het de machines die de productie bepalen. Als er een machine stilstaat omdat de batterij leeg is of wordt bijgeladen, dan zorgt dat voor een andere planning. Daar moesten de machinisten behoorlijk aan wennen. De rupskraan moet bijvoorbeeld op tijd terug naar de laadhub om ervoor te zorgen dat deze daar op tijd aankomt voordat de accu leeg raakt. We werken met een uitgebreid energiedashboard om het verbruik van elektrisch materieel te monitoren. Die data moet meer inzicht opleveren voor een volgend emissievrij project.”
Continu scheppen en draaien
Inmiddels is het project enkele maanden onderweg en begint de acceptatie te komen. Niet alleen als het gaat om tijdig bij het laadstation aan te komen, maar ook om ’s ochtends voldoende accu’s mee te nemen voor trilplaten of -stampers en dat materieel soms tijdens de schaft bij moet laden om ook ’s middags voluit door te kunnen werken. Dat komt ook naar voren als we machinist Sander vragen naar zijn bevindingen met de Hitachi ZE85. “Het laden blijft natuurlijk een dingetje, zeker toen er flink wat zand werd aangevoerd en de machine continu aan het scheppen en draaien was. Helaas hield de machine het geen complete dag vol en moesten de werkzaamheden over meerdere dagen verdeeld worden. Ik moet er namelijk rekening mee houden dat wanneer de meter nog maar 10% accucapaciteit aangeeft dat ik dan terug moet naar de laadhub.”
Inmiddels weet Sander dusdanig efficiënt met de Hitachi midigraver om te gaan, dat bij het afwerken en andere lichtere werkzaamheden een hele dag met de ZE85 kan worden gewerkt. Op het puntje opladen na is de machinist dan ook erg te spreken over deze elektrische graafmachine. Zo vindt Sander de 8-tonner lekker direct en levert continu power. “Ook is het fijn dat de Hitachi ongelooflijk stil is, zodat ik goed kan overleggen met de stratenmakers of andere partijen die aan het werk zijn.”