Een wereldprimeur in Lochem (Gld). Sinds kort worden daar in de wijk Berkeloord voor het eerst twaalf bewoonde woningen verwarmd met waterstof via het bestaande aardgasnet. Bij deze pilot onderzoekt Alliander op verzoek van de bewoners van deze monumentale panden of waterstof een goed alternatief is voor aardgas voor het verwarmen van woningen. Alliander werkt daarbij samen met onder andere LochemEnergie, Remeha en Westfalen Gassen Nederland BV.
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2050 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen van het aardgas af zijn. Daardoor verandert het energiesysteem en Alliander bereidt zich hierop voor. Waterstof is één van de alternatieven voor aardgas om woningen en gebouwen mee te verwarmen. Zo kan het een goed alternatief zijn voor met name woningen die moeilijk te isoleren zijn en waarvoor elektrische warmtepompen geen oplossing bieden, of in wijken waar geen warmtenet kan worden aangelegd. Een bijkomend voordeel is dat voor het transport van waterstof naar de woningen gebruik gemaakt kan worden van de gasleidingen die al in de grond liggen.
Unieke pilot
CTO Daan Schut van Alliander: “Duurzame gassen, waaronder waterstof, zijn hard nodig om onze energievoorziening te verduurzamen. Want met elektriciteit alleen, redden we het niet. Grote industriële bedrijven hebben al concrete plannen om hun productieprocessen om te zetten naar waterstof. In de toekomst gaat waterstof ook een rol spelen voor kleinere productiebedrijven en zelfs voor woonwijken. Hier bereiden we ons op voor. Want op dit moment is er weinig ervaring met het gebruik van waterstof voor het verwarmen van bestaande en bewoonde woningen. Het bijzondere aan deze pilot in Lochem is dan ook dat we daarvoor als eerste netbeheerder ons bestaande gasnet inzetten. Ik ben dan ook trots dat Alliander, samen met bewoners en partners als LochemEnergie, Remeha en Westfalen Gassen Nederland, hier wereldwijd in voorop loopt. De praktijkervaring die we opdoen geeft ons handvatten om in de toekomst de maatschappelijke kosten voor een duurzame energie-infrastructuur zo laag mogelijk te houden.”
Naast het feit dat in Lochem voor het leveren van waterstof het bestaande aardgasnet wordt gebruikt, is het ook een unieke kans voor de bewoners om hun veelal monumentale woningen te verduurzamen met behoud van de waarde van hun erfgoed. Zowel bewoners als betrokken partijen hebben dan ook veel geïnvesteerd om deze pilot mogelijk te maken.
Veel voorbereidingen
Aan de overstap naar waterstof ging veel voorbereiding vooraf. Zo is onder meer aan de Stijgoord in Lochem door Westfalen een locatie gebouwd waar het waterstof in het bestaande gasnet wordt gevoed. In deze zogeheten invoedinstallatie wordt de druk van de waterstof geregeld en wordt die voorzien van een geurstof omdat waterstof van nature geurloos is. De woningen zelf zijn eerst goed geïsoleerd. Vervolgens zijn de bestaande cv-ketels vervangen door de wereldwijd eerste gecertificeerde 100% waterstofketels van Remeha. In de straat zijn extra gasleidingen aangelegd om de woningen die niet meedoen aan de pilot te kunnen blijven voorzien van aardgas.
Werken aan het waterstofnet
Het onderhoud aan het waterstofnet gebeurt door netbeheerder Liander. Deze pilot is ook voor de netbeheerder een nieuwe stap. De werkzaamheden lijken in eerste instantie veel op het werk dat gasmonteurs dagelijks uitvoeren. Wel vraagt het om een aantal extra handelingen. Daarom heeft een groep monteurs eerder dit jaar een opleiding gevolgd, specifiek gericht op waterstof, in een speciaal voor dit doel gebouwd waterstofhuis in Apeldoorn. Begin september slaagde deze groep voor hun examen.
Drie jaar onderzoek
De pilot in Lochem duurt drie jaar. Zo kan voldoende ervaring worden opgedaan tijdens koude winters. De ervaringen worden vervolgens gedeeld met andere netbeheerders die plannen hebben voor vervolgprojecten met meer bewoners. Op die manier ontstaat steeds meer inzicht in hoe waterstof een aanvulling kan zijn bij de verduurzaming van bestaande woningen die moeilijk te isoleren zijn.
Daarnaast wordt de komende jaren samen met gemeenten en provincies het regionale waterstofnetwerk ontworpen. Dat is van belang omdat de toepassing van waterstof per gebied specifiek moet worden vormgegeven om optimaal gebruik te maken van het huidige aardgasnetwerk.
Kijk hier voor meer informatie over de pilot.
De pilot in Lochem is een samenwerking van burger-energie-coöperatie LochemEnergie, Remeha, Westfalen Gassen Nederland BV, Kimenai Installatiebeheer BV, Belangenvereniging Beschermd Stadsgezicht Berkeloord (BBSB) en Alliander. Mogelijk gemaakt door de gemeente Lochem en provincie Gelderland.