Vrijwel alle bedrijven (93%) in de duurzame energiesector maken zich (grote) zorgen over de gevolgen van de stikstofregels voor de energietransitie, blijkt uit een inventarisatie van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). De haalbaarheid van projecten wordt onzeker (60%), projecten vertragen (70%) en worden duurder (35%). Bij de projecten staan opgeteld miljarden aan investeringen en vele megatonnen aan CO2-reductie op het spel. Een uitzondering van stikstofregels voor projecten die zorgen voor CO2– en stikstofreductie is de meest genoemde oplossing. Dit blijkt uit een inventarisatie onder bedrijven in de duurzame energiesector. “Het is echt niet te verteren dat zoveel projecten die tijdens hun levensduur heel veel CO2– en stikstofuitstoot zullen voorkomen, stil liggen vanwege de kleine hoeveelheid stikstof die er tijdens de bouw vrijkomt. Er moet zo snel mogelijk een programmatische aanpak komen voor projecten voor de energietransitie, zodat zij geen stikstofvergunning nodig hebben,” zegt Olof van der Gaag, voorzitter NVDE.
Op 16 augustus bepaalde de Raad van State dat het Porthos-project voor CO2-opslag (gelukkig) door kan gaan. Tegelijkertijd benadrukte de Raad van State dat voor elk project een individuele beoordeling nodig is, zoals bij Porthos. Omdat de energietransitie bestaat uit duizenden projecten heeft die uitspraak grote gevolgen voor de energietransitie. Zo bleek al eerder dat vertraging dreigt voor 3.000 projecten van netbeheerders.
Een brede coalitie van brancheverenigingen en bedrijven, waaronder de NVDE, riep in november 2022 het kabinet al op om de energietransitie prioriteit te geven bij de aanpak voor stikstofreductie en deed zelf concrete voorstellen hiervoor.
Deze zomer heeft de NVDE een enquête uitgezet in de duurzame energiesector, samen met de bij haar aangesloten branche-verenigingen. De antwoorden van ruim 100 bedrijven zijn dus gegeven vóór de uitspraak van de Raad van State. Sommige bedrijven hebben (nog) geen last van stikstof, bijvoorbeeld omdat zij kleinschalige projecten doen die niet vergunningsplichtig zijn (bv woningverduurzaming) of omdat zij nog niet in de fase van vergunningverlening zitten (bijvoorbeeld bij energiecoöperaties).
Veel zorgen
93 Procent van de responderende bedrijven in de energiesector maakt zich zorgen over het effect van het huidige en toekomstige stikstofbeleid op de voortgang van duurzame energieprojecten. De helft maakt zich zelfs veel tot heel veel zorgen hierover.
Impact stikstofregels op duurzame energieprojecten
Ruim de helft van de respondenten geeft aan dat de beperkte stikstofruimte impact heeft op het uitvoeren van (sommige) duurzame energieprojecten. Zestig procent van de bedrijven ziet dat de haalbaarheid van duurzame energieprojecten onzeker wordt door de stikstofregels. Een derde geeft aan dat de kosten om projecten te realiseren hoger worden.
Vertraging door stikstofbeleid
Vertraging is een belangrijke impact van het stikstofbeleid: zeventig procent van de respondenten ziet dit bij hun projecten gebeuren. Een derde verwacht tot een jaar vertraging, 11 procent voorziet één tot twee jaar vertraging en 6 procent van de bedrijven loopt zelfs tegen meer dan twee jaar vertraging aan door stikstofregels.
Mislopen van veel CO2-reductie
Qua CO2-reductie van projecten die nu meer dan een jaar vertraging oplopen of niet meer doorgaan, geven 14 bedrijven aan dat het opgeteld gaat om ruim 27 megaton CO2-reductie (gedurende levensduur project)
Miljarden investeringskosten
Bedrijven geven aan dat ze variërend van een paar ton tot een miljard euro aan investeringen niet door zien gaan. De investeringen van 28 bedrijven in projecten die meer dan een jaar vertraging hebben of niet doorgaan, zijn opgeteld 3 miljard euro.
Vooral infra en warmtenetten
Vooral projecten voor infrastructuur voor elektriciteit en voor warmte (geothermie en warmtenetten) worden hard geraakt door de stikstofregels.