De weg naar een volledige circulaire economie is gebaat bij financiële verslaggeving die hierop is toegespitst. Wanneer bedrijven meer inzicht hebben in het verband tussen circulariteit en financiële resultaten, zijn bestuurders eerder bereid om stappen te zetten die circulariteit bevorderen. Circulaire bedrijven hebben in werkelijkheid immers lagere risico’s, wat tevens gevolg heeft voor de toegang tot financiering. Dit blijkt uit een rapport over het belang van ‘circulaire accounting’.
De huidige manier van verslaggeven is te beperkt en helpt circulaire bedrijven niet verder, en soms zelfs tegen. De werkelijke risico’s van deze bedrijven zijn namelijk meestal lager dan wat uit de jaarcijfers blijkt. Zo moeten volgens de huidige verslaggevingspraktijk activa tot nul worden afgeschreven, terwijl een kernbeginsel van de circulaire economie is dat grondstoffen zoveel mogelijk opnieuw worden gebruikt. Financiers van deze bedrijven worden hierdoor op het verkeerde been gezet. Andersom geldt dat de risico’s van bedrijven die geen circulaire stappen zetten in werkelijkheid hoger zijn wanneer de negatieve maatschappelijke gevolgen van hun handelen worden meegerekend.
Vier experimenten
De afgelopen twee jaar heeft ABN AMRO samen met onder meer Circle Economie meegewerkt aan vier experimenten rondom de circulaire economie en de lessen daaruit in diverse whitepapers vastgelegd. De kern van het onderzoek is steeds de financiële verslaggeving. De whitepapers behandelen het circulaire businessmodel Product-as-a-Service, het verwaarden van reststromen en circulaire impact-meting. In dit rapport worden belangrijkste conclusies weergegeven en lessen getrokken die leiden naar een meer zuivere wijze van financiële verslaglegging.
Het belang van circulaire accounting is groot. Het zet niet alleen de transitie naar een meer circulaire wereld in gang, maar is zelfs noodzakelijk voor het versnellen en daarmee succesvol behalen van de doelen in het Europese Actieplan voor de Circulaire Economie.
Waarde, impact en risico
Om te komen tot financiële verslaggeving die op circulariteit is gebaseerd, moet drie complexe zaken worden aangepast: waarde, impact en risico. In het geval van waarde wordt bij het weergeven van activa op de balans nu geen rekening gehouden met restwaarden, waardoor er weinig stimulans is om producten te ontwikkelen die langer meegaan en die uiteindelijk hergebruikt kunnen worden. Diverse bedrijfsmodellen die deze waardeontwikkeling stimuleren, zoals het model Product-as-a-Service, zijn hierdoor moeilijker te financieren.
Impact heeft betrekking op de maatschappelijke en economische schade die bedrijven kunnen veroorzaken. Wanneer deze aspecten worden gekwantificeerd en een plek krijgen op de balans en in de winst- en verliesrekening, leidt dat tot meer bewustwording ten gunste van een meer duurzame wereld.
Dit alles leidt tot slot tot een beter inzicht in de werkelijke risico’s die bedrijven lopen. Wanneer met circulaire accounting de werkelijke waarden en negatieve maatschappelijke gevolgen in beeld worden gebracht, kunnen financiers tot een betere afweging komen. Dit heeft uiteindelijk tot gevolg dat kapitaal verschuift van niet-circulaire en dus vaak meer risicovolle bedrijven naar meer circulaire, duurzame bedrijven.
Naast nieuwe verslaggeving en een andere benadering door financiers, is een complete systeemverandering noodzakelijk. Dit is een zeer complexe uitdaging waarbij op zeer veel niveaus stakeholders actie moeten nemen. Dit whitepaper doet dan ook een oproep aan bedrijven, accountants, financiers en regelgevende instanties om in actie te komen om tijdig tot een volledige circulaire economie te komen.