Het ene na het andere rapport rept over de onmogelijkheid om komende jaren de woningnieuwbouw naar een aantal van 100.000 te tillen, conform de algemeen omarmde opgave van 1 miljoen extra woningen in 10 jaar tijd. Maar wat als die woningen uit voorraad leverbaar zijn? Wat als dit woningen zijn voor zowel starters, senioren als gezinnen? Timo Cardol, managing architect KAAN Architecten: “Een complete studio van 35 m2 of in twee of drie delen een appartement of grondgebonden woning van 70 of 105 m2. Dankzij een doordacht prefab 3D-Betoncasco®, al dan niet compleet afgewerkt in de fabriek met installatietechniek en badkamer.” Rob Hogendoorn, commercieel directeur De Hoop Pekso – CascoTotaal haakt in: “En dat casco is ontelbare malen te hergebruiken in toekomstige nieuwe functies, juist omdat het zo flexibel is. Hoe circulair wil je het hebben?”
Als Rob Hogendoorn langs bouwplaatsen rijdt en allerlei schoren en hulpconstructies ziet waarmee wanden worden opgetrokken en in het werk gestorte vloeren worden ondersteund, dan voelt hij zich gesterkt in de ontwikkeling van Circle: modulair bouwen op basis van een geoptimaliseerd 3D-Betoncasco® van 35 m². “Circle is de integratie van een goed ontwerp, slimme bouw en efficiënte exploitatie, met als basis een geoptimaliseerd 3D-Betoncasco® van 35 m², met binnenmaten van 9,6 meter lang en 3,6 meter breed. Het gaat om een industrieel vervaardigde woning. Per dag kunnen wij nu in de fabriek meerdere casco’s fabriceren en in één dag staat de woning op de bouwplaats. Als permanente of tijdelijke huisvesting. Toekomstgericht, circulair op alle niveaus en naar schatting tegen 10 tot 20% lagere integrale bouwkosten dan traditionele bouw.”
Van maatwerk naar standaard
Het idee voor Circle ontstond uit contact tussen Vilmar Pouwer, een collega van Rob Hogendoorn, en architect Timo Cardol en Thomas Wever, constructeur bij ABT, bij een uitvraag voor de nieuwe marinierskazerne in Vlissingen. Rob legt uit: “Wij maakten binnen onze dochteronderneming CascoTotaal al sinds 2015 dergelijke 3D-Betoncasco’s, maar dan uitsluitend in maatwerk volgens projectspecificaties van de aannemer/ontwikkelaar. Als je deze casco’s nu eens zou standaardiseren, met name qua sparingen, installaties en instortvoorzieningen, dan zou je ze op voorraad kunnen produceren en leveren. Maar dan moesten ze wel zo flexibel zijn dat je met de modules verschillende typen woningen zou kunnen maken.”
Woonkwaliteit
Timo Cardol: “We wilden in zo’n module maximale woonkwaliteit stoppen. Het moet niet voelen als woonunits, maar als volwaardige woningen met veel ruimte, daglicht, openheid en indelingsmogelijkheden. Dat is precies wat we als team hebben bereikt. De wanden zijn behoorlijk open en daardoor kun je bij het horizontaal schakelen ook veel openheid in de woning creëren. Dankzij het standaard trapgat kun je ook verticaal stapelen en de interne breedte van 3,60 meter geeft dan voldoende ruimte voor slaapkamers en badkamer. De opzet heeft alles in zich om er mooie gebouwen van te maken. Je kunt de prefab betoncasco’s ook met diverse gevels afwerken.”
Scheiding drager-inbouw
Het slimme is ook dat de installatietechniek niet in het beton hoeft te worden ingestort, maar boven de plafonds, onder de vloer en in de spouw tussen de horizontaal gekoppelde casco’s kan lopen. Thomas Wever: “Belangrijk is dat je goed nadenkt over zo’n modulair casco, waarbij je constructie, afbouw en installaties loskoppelt, zodat deze onderdelen goed en gemakkelijk kunnen worden vervangen of worden hergebruikt. We storten een omgekeerde U en schuiven daar een vloer in. Deze vloer is met ribben versterkt voor de constructieve stijfheid. De modules zijn stapelbaar, we mikken op woongebouwen tot in elk geval vijf bouwlagen. Het gebruik van beton heeft als voordeel dat je een robuust casco hebt met een zeer lange levensduur. Het is tegelijk een rank en slank casco, met wanden en plafond van slechts 10 cm met een centraal wapeningsnet. Het gebruik van beton zorgt voorts voor goede akoestische eigenschappen en het beton draagt als thermische massa bij aan het verwarmen en koelen van de woning. Een casco is standaard voorzien van grote wandsparingen, een trapgatsparing en een sparing voor een centrale installatieschacht. En de E-installaties lopen buitenom en kunnen op voorbereide plekken door het casco worden geprikt. Je hoeft geen kabels en leidingen bij de productie van het casco in te storten. Er zit zoveel flexibiliteit in het standaard casco dat je nog alle kanten op kunt.” Of zoals Timo Cardol het noemt: ‘Circle is een generieke special’.
Prefab is betaalbaar
Het modulaire cascoconcept is oktober vorig jaar op de vakbeurs PREFAB gepresenteerd. Rob Hogendoorn: “We spreken inmiddels met veel enthousiaste partijen zoals corporaties, ontwikkelaars en gemeenten. Je stuit echter op hindernissen, bijvoorbeeld als een gemeente een minimale beukmaat van ruim 4 meter hanteert. Wij zijn op de binnenmaat van 3,60 gaan zitten omdat je het casco van 3,80 m buitenmaat niet als speciaal transport over de weg hoeft te vervoeren. Transport over het water vanuit Terneuzen is ook een duurzame optie. Je wilt de kosten qua productie, transport en onderhoud beperken. Onze inzet was een praktische, betaalbare en directe oplossing voor het woningtekort. Die oplossing ligt er nu op een presenteerblaadje.”
Creativiteit uitgedaagd
Voorwaarde is wel dat de architecten die met dit casco willen ontwerpen, moeten beginnen vanuit de modulaire uitgangspunten, voegt Timo Cardol toe. “Niet eerst een gebouw ontwerpen en dan kijken of deze bouwmethode daarbij past, maar andersom: kijken hoe je op een creatieve manier de casco’s kunt koppelen tot een aansprekend gebouw of type woningen binnen een specifieke context. Wij hebben zelf woningconfiguraties uitgedacht, alsook mogelijke indelingen. Het interessante is dat er zóveel mogelijkheden zijn, dat dat het concept zich leent voor allerlei locaties en type opdrachtgevers. En de bewoners krijgen altijd hoogwaardige woningen met een prima wooncomfort.”
Prefab is supercirculair
De casco’s zijn geschikt voor permanente en tijdelijke huisvesting. Thomas Wever: “Je ziet dat veel gemeenten locaties hebben waarvoor nog een definitieve bestemming moet worden ontwikkeld, maar die wel direct beschikbaar zijn voor tijdelijke woningbouw. Deze woningen kun je heel makkelijk demonteren en zo kan de hele of halve woning op de vrachtwagen naar de volgende bouwlocatie.” Rob Hogendoorn: “In het gros van de gevallen zullen het permanente woningen zijn die tientallen jaren dienst doen. Maar ook die zijn daarna te demonteren te hergebruiken en kunnen makkelijk 200 jaar dienst doen. Dit is een supercirculair concept; duurzaam in alle geledingen. Ja, ook in de toepassing van beton als je kijkt naar levensduur, minimaal materiaalgebruik en 100% recyclebaar beton. Als na 200 jaar het beton in de kraker moet, maken we er nieuwe beton van. Ik juich persoonlijk alle modulaire woningconcepten in velerlei bouwmaterialen toe, want we willen immers razendsnel extra woningen realiseren. De casco’s staan hier straks in Terneuzen op voorraad…”
