De bouwsector liet in 2023 (+3%) nog een flinke groei zien. In 2024 wordt deze echter grotendeels tenietgedaan (-2,5%). Vooral de woningnieuwbouw is een zorgenkindje. Maar de eerste signalen dat de vraag naar nieuwbouw weer toeneemt zijn er. Zo stegen de afgelopen maanden de nieuwbouwverkopen en hebben de omzetten van projectontwikkelaars een dal bereikt. Het grootste probleem blijft het aantal afgegeven bouwvergunningen dat blijft dalen. Dit en meer stelt ING Research in het vandaag verschenen vooruitzicht bouw.
Lichtpuntjes voor de woningbouw
Ondanks dat de krimp in 2024 in de bouw grotendeels door een dalende nieuwproductie in de woningbouw komt, zien we in deze deelsector ook al wel weer enige lichtpuntjes. Door gestegen lonen kunnen consumenten meer lenen waardoor verkoopprijzen van nieuwbouw weer kunnen stijgen. Nieuwbouwprojecten die eerst niet uit konden, door de hogere bouwkosten, kunnen zo wel weer vaker rond gerekend worden.
Dal omzetdaling projectontwikkelaars bereikt
Omzetten van projectontwikkelaars lijken de afgelopen zomer een dal bereikt te hebben en stijgen inmiddels weer licht. Daarbij neemt de interesse voor nieuwbouw ook weer toe en stijgen hiervan de verkopen. In de periode september-november 2023 werden er 29% meer nieuwbouwwoningen verkocht dan in dezelfde periode een jaar eerder. Dit is echter nog wel flink minder dan in dezelfde maanden in eerdere jaren.
Bouwvergunningen zijn grootste knelpunt
Het grootste probleem voor groei is de komende jaren vooral het aantal afgegeven vergunningen. Het aantal bouwvergunningen daalt in 2023 naar circa 56.000. Dat is een krimp van -13% ten opzichte van 2022. Dit ondanks de enorme ambities van het demissionaire kabinet. De verlening van bouwvergunningen wordt bemoeilijkt door een structureel tekort aan bouwgrond, complexe projectontwikkeling en vertraging door ingewikkelde juridische (bezwaar) procedures. Ook netcongestie, waardoor nieuwe woonwijken niet op het elektriciteitsnetwerk aangesloten kunnen worden, zorgen steeds vaker voor vertraging.
3.000 nieuwbouwwoningen in 2023, in 2024 afname naar 65.000
Over het algemeen resulteert een daling van het aantal vergunningen niet direct in een daling van het aantal afgebouwde woningen. Dat gebeurt pas na circa 1,5 jaar door de vaak lange bouwtijd. Gezien het feit dat de laatste piek van het aantal afgegeven bouwvergunningen halverwege 2021 lag, mogen we daarom verwachten dat het aantal afgebouwde nieuwbouwwoningen begin 2024 zal gaan dalen. ING Research schat in dat het aantal gerealiseerde nieuwbouwwoningen in 2023 uitkomt op circa 73.000 en in 2024 afneemt tot 65.000. Als de verbeteringen in de markt daadwerkelijk doorzetten verwachten we in 2025 weer enig herstel.
Laat cyclisch en minder investeringen verduurzaming vastgoed
De hoge groei in de installatiebranche door energiebesparingsmaatregelen is door de gedaalde energieprijzen in de loop van 2023 verdwenen, waardoor deze steunpilaar voor de gehele bouwsector is weggevallen. Daarnaast gaat in 2024 het laat cyclische karakter van de bouwsector nog doortikken. Aan het begin van de bouwketen zijn bij de nieuwbouw de volumes flink gedaald, zoals bij de bouwmaterialenproductie van beton, cement en bakstenen. Deze lag in het derde kwartaal ruim 15% lager dan een jaar eerder.
Krimp bouwproductie van -2,5% in 2024 verwacht
Ook investeringen in bedrijfsgebouwen staan onder druk doordat bedrijven terughoudend zijn met nieuwe investeringen doen. Voor de infrasector verwachten we voor 2024 een minimale groei. Veel grote projecten staan op “hold” vanwege stikstofproblematiek maar de renovatiemarkt en investeringen in het elektriciteitsnet nemen toe. Al met al verwacht ING Research volgend jaar een krimp voor de bouwproductie van -2,5%. Hierdoor valt de productie, weer bijna terug naar het niveau van 2022 na 3% groei in 2023.