Hoge energieprijzen voor veel bedrijven prikkel om versneld te verduurzamen

Energiekosten

De energieprijzen hebben afgelopen najaar een historisch niveau bereikt, en dat geldt niet alleen voor aardgas (spotprijzen tot 350 euro/MWh) maar ook voor elektriciteit (maandprijzen tot ruim 950 euro/MWh). Veruit de meeste bedrijven en instellingen hebben hier serieus last van, met uitzondering van een beperkt aantal bedrijven die hun energiekosten – nog – kunnen doorbelasten aan hun afnemers of die – nog – beschikken over een doorlopend contact op vooroorlogse prijsniveau’s. De vooruitzichten die marktanalisten schetsen gaan de positieve kant op, echter, met een range van 40 -60 euro/MWh voor aardgas zal het altijd nog 2-3 maal duurder zijn dan we langjarig hebben gehad. Op dit moment ligt de prijs op zo’n 80 euro/MWh voor gas en 200 euro/MWh voor elektriciteit.  

Vraagreductie

In de eerste maanden van het geopolitieke conflict rond Oekraïne hebben nogal wat bedrijven gereageerd op de dreigende gastekorten en hoge energieprijzen door productie af te schalen, soms met meer dan 50 procent, en door aardgas te vervangen door – waar mogelijk – productiegassen (fuel switch). Een verdere vraag- en kostenreductie is gerealiseerd door doelmatiger om te gaan met het energieverbruik (indikken in ruimte in de utiliteitsgebouwen, aanpassing van gebouwbeheersingssystemen) en het beter benutten van flexibiliteitsmogelijkheden, zoals bijvoorbeeld bij de koppeling van een wkk-installatie en een electrische boiler.  

Verduurzaming

Om de hoge energiekosten het hoofd te kunnen blijven bieden zet zo’n tweederde van de zakelijke energiegebruikers in op een versnelling van de verduurzaming van de productieprocessen en het energiegebruik. Die trend is al ingezet door de afgesproken klimaatdoelen. De versnellingstrend wordt helaas geremd door een tekort aan onder meer mensen, materialen, beschikbare netcapaciteit (netcongestie elektriciteit), nieuwe energiedragers (waterstofproductie en infrastructuur) en vergunningen (procedures en ruimte). Dat maakt dat bedrijven nu deels geen structurele oplossing hebben en exposed blijven aan hoge energiekosten op de markt.

Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: in het afgelopen jaar zijn we eerst zeer bezorgd geweest over de voorzieningszekerheid van gas. Er dreigde een schaarste te ontstaan waar de niet-beschermde gasverbruikers het eerst mee geconfronteerd zouden worden. Volgens een afschakelplan dat nog niet uitgewerkt was en is. Vervolgens namen de gas- en elektriciteitsprijzen een vlucht naar een historisch hoog niveau, met een grote prijsvolatitiliteit. Toen was de vraag wie de energie nog kon betalen en hoelang bedrijven dat vol zouden kunnen houden. Een – nu nog – beperkt aantal bedrijven heeft zijn productie stopgezet of de activiteit verplaatst naar andere landen en regio’s of is zelfs failliet gegaan. Veel bedrijven namen maatregelen om hun verbruik te reduceren, waaronder productiereductie, fuel switch en een doelmatiger energie-inzet. Op dit moment zijn de prijzen behoorlijk veel lager dan ze vele maanden zijn geweest, maar altijd nog op een niveau dat drie keer hoger is dan we gewend waren. Dat is een duidelijke prikkel voor bedrijven om structurele maatregelen te nemen, veelal door verduurzaming van het energiegebruik. Nu lopen ze bij de uitvoering aan tegen knelpunten in de voorziening (netcongestie, aansluitcapaciteit, vergunningen, levertijden apparatuur en installaties) en intern (mensen en materialen). Wij roepen de verantwoordelijke overheden, netbeheerders en andere partijen op om nog adequater te handelen zodat bedrijven de structurele oplossingen sneller kunnen realiseren én – zeker waar ze kosten en risico’s niet altijd kunnen doorbelasten – een grotere kans hebben om in Nederland en Europa deze ‘perfect storm’ te kunnen overleven. De politieke en publieke aandacht voor de energiecrisis lijkt af te nemen, maar de urgentie voor de industrie doet dat zeker niet!”