Gevelbekleding, constructies en interfaces
Bij het woord composiet zullen de meeste mensen denken aan aanrechtbladen in de keuken of lichtgewicht fietsframes, maar zeker niet direct aan de bouw. Toch is composiet ook zeer geschikt voor toepassing in deze branche. Als gevelbekleding maar ook voor constructies en interfaces. Het gebruik van composiet wordt in de Nederlandse bouwmarkt sterk gepromoot door de Belgische fabrikant Indupol.
Composiet is een samengesteld materiaal en als het ware ‘gecomponeerd’ uit verschillende bestanddelen met name harsen zoals bijvoorbeeld polyester of polyurethaan, aangevuld met versterkingen zoals glasvezels of kevlar en vulmiddelen.
Composiet wordt gevormd in een mal. Commercieel directeur Pieter Van As: “Het materiaal heeft een enorme vormvrijheid en kan dan ook in vrijwel elke gewenste vorm worden geproduceerd. Het materiaal kan in verschillende lengtes en afmetingen worden geproduceerd, is zeer sterk en kan een grote windbelasting aan. Bovendien is composiet, zeker in vergelijking met beton, zeer licht van gewicht. Dat maakt dat er een minder zware verankering nodig is en composiet goed kan worden verwerkt op hoogte. Hierdoor is weer minder inzet nodig van zwaar materieel, zoals bij beton wel het geval is. Dat kan behoorlijk schelen in het aantal logistieke bewegingen en dus in de kosten.” Composiet kan bovendien in vrijwel elke gewenst kleur worden geleverd. Het materiaal kan ook goed tegen extreme warmte, een verschijnsel dat we in verband met de klimaatopwarming de laatste jaren steeds vaker zien. De uitzetting van het materiaal bij hoge temperaturen is ongeveer vergelijkbaar met die van metaal.
Keten
Werner Hulstaert is constructie-verantwoordelijke binnen Indupol. Hij zegt: “Composiet is een nog relatief onbekend materiaal en wordt nu nog vooral als een aanvulling gezien op traditionele bouwmethodes. Wij denken dat dat verandert als aannemers de grote voordelen gaan inzien. Zo is het materiaal zeer goed onderhoudbaar en kan de glazenwasser de composiet gevelelementen gewoon meenemen op zijn reguliere ronde. Composiet is bewasbaar, in tegenstelling tot beton of baksteen. Het lichte gewicht van composiet draagt ook bij aan betere arbeidsomstandigheden. Geen overbodige luxe. Er zijn immers al genoeg mensen met rugproblemen… Om een goed inzicht te krijgen in de totale kosten, moet je de gehele keten bekijken, van productie tot en met verwerking. En dan kan het best eens zijn dat composiet uiteindelijk goedkoper is.”
Projecten
Inmiddels zijn er in Nederland een paar mooie projecten uitgevoerd met gevelbekleding in composiet. Voor het Sijthoff gebouw in Den Haag werden gevelelementen van vijftien meter lang en 1,75 meter breed geleverd.
Van As: “Het gebouw heeft een esthetisch mooi aanzien gekregen. De opdrachtgever van dit project koos voor composiet vanwege de mogelijkheid het materiaal in vloeiende vormen aan te brengen en vanwege de goede onderhoudbaarheid.”
Eveneens in de Hofstad heeft Indupol het gebouw van Eurojust voorzien van gevelelementen. Hulstaert: “De opdrachtgever koos voor het lichtgewicht composiet mede vanwege de verankering aan de achterliggende muur, die geen al te groot gewicht kan dragen. De 535 ramen zijn scheef geplaatst zodat geluid niet doordringt naar buiten. Dit gaf aanleiding tot een grote variatie aan schuin verlopende neggen. We hebben voor de productie één mal gebruikt en de elementen éénvoudig ze aangepast voor de steeds verschillende vormen van de ramen.” Het materiaal is immers éénvoudig te verzagen en te bewerken. De totale geveloppervlakte is zo’n 6000 m2, de grootste elementen zijn 10,2 meter hoog.
Sandwichuitvoering
De gevelbekledingen van Sijthoff en Eurojust zijn volledig in sandwichtuitvoering gemaakt. Hulstaert: “Deze oplossing bestaat uit een binnen- en buitenlaminaat van glasvezel, gebonden met een polyesterhars en met een opvulling van bijvoorbeeld schuim of lucht. Met deze constructie wordt een grote stijfheid bereikt, die voorkomt dat het materiaal vervormt. Om extra stijfheid te bereiken, kan ook aluminium of staal worden toegepast in de sandwichconstructie. Voordeel hiervan is bovendien dat er makkelijk een verbinding kan worden gemaakt met de verankering.”
Duurzaamheid
Van As wijst nog op een ander aspect van composiet en dat is de duurzaamheid. “Opdrachtgevers willen steeds vaker weten wat nu de ecologische voetafdruk van een bepaald product is. We weten dat de productie van baksteen en staal een grote CO2 belasting met zich meebrengt. Naast houtskeletbouw is composiet een manier om de hoeveelheid CO2 te reduceren. Het materiaal speelt een belangrijke rol in de uitdaging ten aanzien van de stikstofproblematiek, waar we met zijn allen voor staan.”
Structuur
Van As: “Composiet toepassingen zijn niet alleen uit visueel oogpunt aantrekkelijk, ze doen het ook goed als constructiemateriaal, dus in de bouwkundige structuur van een pand. Denk bijvoorbeeld aan lateien boven deursparingen of vloerdelen. Composiet kun je in feite zo sterk maken als je wilt. De druk en treksterkte is – mits er sprake is van de juiste vezelwapening en harskeuze – vergelijkbaar met die van beton. Je kan het composiet perfect op maat van het project samenstellen wat mede zorgt voor een optimaal en dus zuinig gebruik van grondstoffen!”
Interface toepassingen
Composiet is tenslotte ook zeer geschikt voor interface toepassingen. Een mooi voorbeeld hiervan is het stelkozijn.
Hulstaert: “Het stelkozijn is in de bouw traditioneel een tijdelijke voorziening waarmee je je voorbereidt op een water- en luchtdichte aansluiting op de muur. Het stelkozijn is bedoeld om tot een goede bouwkundige detaillering te komen. Stelkozijnen zijn nu nog meestal van hout. Wij zijn van mening dat composiet ook hier een goed alternatief is; het is niet vochtgevoelig en schimmelt en rot niet. Bovendien behoudt het zijn stijfheid en zet het niet uit. Het composiet verzorgt zonder gebruik van allerlei slabben de perfecte lucht- en waterdichte verbinding tussen de constructie en het kozijnprofiel, prachtig toch?”
Van As: “Toen wij onlangs onze interface mogelijkheden met een aannemer bespraken, kwam het begrip koudebrug al snel ter sprake. Het composiet kan door zijn geringe warmtegeleiding in tal van situaties wellicht een mooie oplossing bieden die zowel constructief als thermisch goed presteert. We hopen dat ook aannemers hier in de toekomst meer op in zullen zetten.”
Indupol ziet de toekomst van composiet zonnig in, mede in verband met de sterke opmars van prefab. Hulstaert: “Onze interface oplossingen passen heel goed in het prefab verhaal. Mede gezien de enorme personeelstekorten in de bouw zal prefab alleen maar verder groeien en bovendien een andere productiewijze in de fabriek met zich meebrengen. Dat verschijnsel zie je nu al steeds meer. Prefab onderdelen worden geassembleerd tot bijvoorbeeld een dakkapel en vervolgens naar de bouwplaats gebracht voor montage. Mede door de goede maatvastheid en de project-specifieke mogelijkheden passen composiet onderdelen uitstekend in dit proces.”
Goed alternatief
Van As en Hulstaert: “Alles wat je in staal, hout of beton kunt doen, kan ook in composiet. Wij pleiten er dan ook voor, dat het materiaal beter in beeld komt bij voorschrijvende partijen en architecten. Wij houden ook een pleidooi om composiet al zo vroeg mogelijk in het bouwtraject in beeld te brengen als vervanger voor hout, staal of beton. Prijstechnisch gezien wordt composiet steeds interessanter. Zeker als je in aanmerking neemt dat je in verband met de prijsschommelingen als gevolg van onder meer de energiecrisis steeds meer betaalt voor staal en beton. Ook hout is een duur materiaal geworden. Composiet is in alle opzichten een goed alternatief. Wij vinden dat betrokken partijen in de bouwkolom op zijn minst naar composiet moeten kijken.”
Indupol
Indupol in het Belgische Arendonk bestaat ruim vijftig jaar en produceert composiet onderdelen voor sectoren als automotive, spoorwegen landbouw. Indupol is in de bouwsector al langer actief met composiet gevelelementen, de constructie- en interface oplossingen zijn relatief nieuw. De onderneming zal de komende tijd samen met de markt zowel de structuuroplossingen als de mogelijkheden voor interface verder ontwikkelen en uitrollen.
