Onlangs was ik in Naturalis, ons nationale museum en onderzoeksinstituut op het gebied van biodiversiteit. Ik was geboeid door de feiten bij de tentoonstelling ‘De Dood’: elk jaar eindigen in Nederland ruim 500 miljard insecten op de voorruit of autobumper.
Verlies biodiversiteit beperkt bescherming tegen klimaatverandering
Het is normaal dat er jaarlijks veel insecten sterven, maar door menselijke invloed sterven er steeds meer. Dit beïnvloedt de biodiversiteit en het voortbestaan van andere dieren. Ruim 80 procent van de wilde planten en 60 procent van de vogels zijn afhankelijk van insecten.
Een evenwichtige biodiverse leefomgeving is ook een randvoorwaarde voor het voortbestaan van de mens. Het verlies van biodiversiteit beïnvloedt direct de beschikbaarheid van kwetsbare ecosysteemdiensten zoals voedsel, water en schone lucht, evenals gezonde duinen en rivieroevers die ons beschermen tegen klimaatverandering en natte voeten.
Biodiversiteit versterken door gebouwen als verbindingswegen naar ‘wilde’ natuur
Het gaat slecht met de Nederlandse biodiversiteit. Zo nam het aantal vlinders in de afgelopen eeuw met 80 procent af. Naast stikstofuitstoot wordt Nederland door klimaatverandering en luchtvervuiling steeds vaker geplaagd door langere, droge periodes en verstedelijking en bebouwing helpt niet mee: er is steeds minder ruimte voor natuur door ‘verstening’ van landschappen.
We moeten zo gaan bouwen dat we natuur toevoegen in plaats van in stand houden, waarbij bouwwerken dienen als nieuwe verbindingswegen naar de echte, ‘wilde’ natuur. Het vergroenen van bestaande gevels en daken is een noodzaak.
Meer groen op en rondom gebouwen broodnodig
Tijdens de lunch op het dakterras op de negende verdieping keek ik nog eens goed naar het prachtige pand van Naturalis. Op architectuur, design, bouwmaterialen en techniek is niet beknibbeld: zonnepanelen, warmte-koude opslag, natuursteen, eikenhout, beton, staal en glas. De hoeveelheid groen op de sedumdaken valt helaas in het niet bij de hoeveelheid gebruikte materialen. Zouden die bijen en vlinders wel genoeg te ‘lunchen’ hebben op de negende ?
Als ik Naturalis was, zou ik de architect, ontwikkelaar en bouwer nog eens uitdagen om met vergroeningsopties vanaf straatniveau op en rondom het museum te komen. Het museumgebouw als groen en levend onderdeel van de collectie, daarmee wordt Naturalis ook hét symbool van biodiversiteit als nieuwe bouwrealiteit.
Deze column is eerder verschenen in Cobouw op 31 oktober 2022
Over de auteur
Leontien de Waal is sectorbanker Bouw. Zij volgt de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de gebouwde omgeving. Haar ervaring en netwerk, aangevuld met kennis uit de studie Master City Developer (gebiedsontwikkeling), brengt ze in bij klanten van ABN AMRO.